Tiếng Latinh cổ điển (
tiếng Latinh: Latinitas
[note 1] "thiện ngữ" hoặc Sermo latinus "tiếng nói tốt",
tiếng Anh: Classical Latin) là hình thức
ngôn ngữ Latinh được các tác gia thời hậu kỳ
Cộng hòa La Mã và thời đầu của
Đế quốc La Mã công nhận là hình thức
ngôn ngữ tiêu chuẩn. Nó được sử dụng từ năm 75 TCN đến thế kỷ thứ 3, khi nó phát triển thành
tiếng Latinh hậu kỳ. Trong một số thời kỳ sau, nó được coi là tiếng Latinh "tốt" hoặc chuẩn mực, với các phiên bản về sau bị xem là suy giảm, thoái hóa, thô tục hoặc tạp nham. Thuật ngữ Latin hay tên gọi
tiếng Latinh hiện nay được hiểu theo mặc định là "tiếng Latinh cổ điển"; ví dụ, sách giáo khoa tiếng Latinh hiện đại hầu như chỉ dạy tiếng Latinh cổ điển.
Cicero và những người cùng thời với ông ở thời hậu kỳ cộng hòa đã sử dụng các thuật ngữ lingua latina ("ngôn ngữ Latinh") và sermo latinus ("tiếng nói Latinh") để chỉ đến ngôn ngữ này. Ngược lại, thuật ngữ sermo vulgaris ("tiếng nói thông tục") và sermo vulgi ("tiếng nói thuộc về khẩu ngữ") để chỉ đến
tiếng Latinh thông tục.Tiếng Latinh cổ điển còn được gọi là sermo familiaris ("tiếng nói của những gia đình thiện lành/gia giáo"), sermo urbanus ( "tiếng nói của
thành Roma/dân thành thị"), và trong một số trường hợp hiếm hoi còn gọi là sermo nobilis ( "tiếng nói của tầng lớp cao quý"). Bên cạnh latinitas - có nghĩa là "thiện, tốt lành", nó chủ yếu được gọi là latine (trạng từ mang nghĩa "trong tiếng Latinh tốt"), hoặc latinius (trạng từ so sánh có nghĩa "trong tiếng Latinh tốt hơn" - để so sánh với
tiếng thông tục).Latinitas đã được nói lẫn viết. Đây là ngôn ngữ chính quy được dạy trong trường học. Các quy tắc ngữ pháp chuẩn tắc đồng thời áp dụng cho ngôn ngữ này, và khi đối tượng đặc biệt như
thơ hay văn
hùng biện được đưa vào xem xét, quy định bổ sung sẽ được áp dụng. Kể từ khi thể nói của Latinitas đã bị tuyệt chủng, các quy tắc của văn bản politus có thể tạo ra sự xuất hiện của ngôn ngữ nhân tạo. Tuy nhiên, Latinitas đã từng là một dạng sermo (ngôn ngữ nói), và do đó, vẫn giữ được tính thanh thoát. Không có văn bản nào của các tác giả Latinh cổ điển được ghi nhận về kiểu cứng nhắc được chứng minh bằng nghệ thuật cách điệu, ngoại trừ các chữ viết tắt lặp đi lặp lại và các cụm từ cổ được tìm thấy trên các bản khắc hay bia văn tự.